poniedziałek, 6 września 2010

Demokracja pracownicza: retoryka czy rzeczywistość?

Zapraszam serdecznie wszystkich zainteresowanych spółdzielczością, partycypacją w zarządzaniu, demokracją pracowniczą, sprawiedliwym handlem oraz sztuką parzenia kawy (!) do wysłuchania referatu, który wygłoszę podczas XIV Ogólnopolskiego Zjazdu Socjologicznego. Czas: piątek, 10.09; 17.30 do 19.30. Miejsce: Instytut Socjologii UJ, Kraków, Grodzka 52, sala 79.

Poniżej zamieszczam abstrakt wystąpienia:

DEMOKRACJA PRACOWNICZA: RETORYKA CZY RZECZYWISTOŚĆ? WIEDZA, WŁASNOŚĆ I WŁADZA W KANADYJSKIM KOOPERATYWIE PRACOWNICZYM

Kooperatywy pracownicze, dobrowolne zrzeszenia osób, które w interesie swoich członków prowadzą wspólną działalność gospodarczą, często angażując się w działania na rzecz szeroko pojętej społeczności lokalnej, są szczególnie szczególnie interesującym obiektem analizy socjologicznej, zwłaszcza w perspektywie długotrwałych konsekwencji kryzysu ekonomicznego.

Pytania badawcze postawione w referacie dotyczą kluczowych aspektów działalności kooperatywu pracowniczego, głównie w trzech podstawowych wymiarach uczestnictwa: wiedzy, własności i władzy. Czy koopertywy mogą stanowić alternatywę dla głównego nurtu gospodarki wolnorynkowej? Czy demokracja pracownicza jest możliwa w późnym kapitalizmie? W jaki sposób partycypacja pracowników w zarządzaniu wpływa na ich rozumienie pracy? Czy dominującą narrację organizacyjną można rozpatrywać w kategoriach kontroli zachowania, czy jest ona raczej formą ekspresji i emancypacji pracowniczej? Podsumowując, czy wartości i zasady spółdzielcze istnieją tylko w sferze deklaratywnej, czy mogą stać się dzisiaj częścią orgnanizacyjnego praxis?

Prezentowane wyniki przygotowane zostały na podstawie trzymiesięcznych badań terenowych w jednym z najstarszych kooperatywów pracowniczych w Kanadzie, produkującym i dystrybuującym kawę fair trade. Organizacja ta, oprócz deklarowanego oddania międzynarodowym zasadom i wartościom spółdzielczym, stara się w swoim działaniu podkreślać zarówno swój demokratyczny charakter, jak i oddanie zasadom sprawiedliwości społecznej. W badaniu wykorzystane zostały wywiady etnograficzne, analiza dokumentów oraz obserwacja quasi-uczestnicząca.

Jakkolwiek pracownicy i członkowie badanego kooperatywu dostrzegają zalety pracy w organizacji oddanej sprawiedliwości społecznej i dobrostanowi swoich interesariuszy, są oni w stanie zidentyfikować liczne niekonskwencje i sprzeczności pomiędzy deklarowanymi wartościami firmy a codzienną praktyką biznesową. Wyniki analizy wywiadów i dokumentów wskazują na to, że w sytuacji konfliktu, kryzysu lub zaostrzonej dyscypliny finansowej, partycypacja pracowników w zarządzaniu pełnić może rolę instrumentalną wobec celów zarządu organizacji.